"Nekropolie Biskupiej Górki"
Materiały z wykładów “Lokalni Przewodnicy/Przewodniczki Biskupiej Górki” – Klaudiusz Grabowski "Nekropolie Biskupiej Górki".
Osoby znane i zasłużone pochowane na cmentarzach wokół Biskupiej Górki:
Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (1764-1855) pastor, kaznodzieja, językoznawca, tłumacz orędownik polskości w zaborze pruskim. W 1798 został kaznodzieją w kaplicy św. Anny przy kościele św. Trójcy i jednocześnie lektorem języka polskiego w Gimnazjum Akademickim. Od 1812 był nauczycielem języka polskiego w szkole przy parafii św. Jana. Po śmierci żony Wilhelminy Luizy w 1820 poświęcił się pracy naukowej. Był autorem rozpraw, podręczników oraz słownika polsko-niemieckiego. Jego imię nosiło Towarzystwo Polaków-Ewangelików działające w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 1938-1939, które m.in. opiekowało się jego mogiłą. Od jego nazwiska pochodzi nowa nazwa miasta Mrągowo (do 1946 polskie Ządźbork, wcześniej niemieckie Sensburg). Pochowany na cmentarzu Zbawiciela.
Jakob Kabrun (1759-1814) kupiec, kolekcjoner i bibliofil pochodzący ze szkockiej rodziny Cockburn. Był wybitnym i cenionym posiadaczem dzieł sztuki skupowanych w zagranicznych antykwariatach, czy nabywanych na aukcjach. Jego zbiory dorównywały kolekcjom m.in. rodziny Schopenhauerów, Karola Ludwika Duisburga czy Jana Uphagena. Zawierały prace artystów holenderskich, niemieckich włoskich i francuskich, a także dzieła mu współczesne, jak np. akwaforty Daniela Chodowieckiego. W 1799 zainicjował i w części sfinansował powstanie budynku Teatru Miejskiego przy Targu Węglowym. Zgodnie z jego wolą, po jego śmierci kolekcja licząca 8800 rysunków i rycin przekazana została Miastu, stając się zaczątkiem utworzonego w 1872 roku Muzeum Miejskiego. Został pochowany na cmentarzu Zbawiciela. Ponieważ po jego grobie nie ma śladu w Dniu Wszystkich Świętych muzealnicy zapalają znicze na Cmentarzu Nieistniejących Cmentarzy.
Lesser Giełdziński (1830-1910) kupiec, od 1860 roku na stałe związany z Gdańskiem. Wysokie dochody i zainteresowania kolekcjonerskie pozwoliły mu na zgromadzenie wielkiego zbiory sztuki dawnej i rzemiosła artystycznego. Zbiory wystawiał w siedzibie swojej firmy przy Langer Markt 18 (Długi Targ), a od ok. 1900 w mieszkaniu przy Langgasse 29 (ul. Długa). Część zbiorów wystawiana była od 1901 na parterze Sieni Gdańskiej przy Długim Targu 43. Po śmierci żony Julii w 1889, czynił liczne darowizny eksponatów dla gdańskich muzeów i instytucji. Za zasługi na polu kultury został w 1901 roku odznaczony krzyżem Orderu Orła Czerwonego. Zbiory Giełdzińskiego zostały w dużej części (2381 eksponatów) sprzedane, przez jego spadkobierców, na aukcji w Berlinie w 1912 roku, reszta pomiędzy marcem i wrześniem 1939 roku trafiła do Nowego Jorku. Pochowany na cmentarzu żydowskim.
Robert Kaelter (1874-1926) główny gdański rabin 1908-1926, działacz społeczny. Należał do nurtu niemiecko-żydowskiego liberalizmu religijnego. Starał się pogodzić wszystkie ugrupowania żydowskie w mieście. Poza pomocą dla emigrantów ze wschodu w samym Wolnym Mieście, popierał syjonistyczne zbiórki pieniędzy na osadnictwo w Palestynie. W latach 1921-1930 przewodniczący sekcji żydowskiej w międzywyznaniowej Misji Dworcowo-Portowej w Wolnym Mieście, pomagającej kobietom emigrującym na zachód przez Gdańsk. Przez jego biuro i mieszkanie przeszły setki osób poszukujących wsparcia. Ciężką chorobę i śmierć przypisywano wycieńczeniu spowodowanemu nadmierną pracą i brakiem odpoczynku w czasie niesienia pomocy emigrantom. Pochowany na cmentarzu żydowskim.
Stanisława Przybyszewska (1901-1935) dramatopisarka. Nieślubna córka pisarza Stanisława Przybyszewskiego i malarki Anieli Pająkówny. W 1923 wyszła za mąż za Jana Panieńskiego (1900–1925), w latach 1922–25 nauczyciela matematyki i fizyki w Gimnazjum Polskim w Gdańsku. Zamieszkali w baraku na dziedzińcu Gimnazjum Polskiego przy ul. Augustyńskiego. Aktywnie uczestniczyli w życiu kulturalnym polskiego środowiska w Wolnym Mieście. Brali udział w pracach Macierzy Szkolnej i Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki. Po nagłej śmierci męża 1925 starała się bezskutecznie o etat nauczycielski w Gimnazjum Polskim, żyjąc w nędzy, utrzymując się z dorywczych korepetycji i dzięki wsparciu rodziny i przyjaciół, 1929–33 – także dzięki ministerialnej subwencji i stypendium. Od ok. 1927 poświęciła się pracy pisarskiej. Zmarła z biedy, wycieńczenia i uzależnienia od morfiny. Napisała dramaty: Sprawa Dantona, Dziewięćdziesiąty trzeci i Thermidor (nieukończony), opowiadanie Ostatnie noce Ventôse’a oraz 3 tomy Listów (wyd. 1978–85). Do najważniejszych teatr. i filmowych realizacji Sprawy Dantona należy spektakl oraz polsko –francuski film w reżyserii Andrzeja Wajdy. Pochowana na starym cmentarzu na Chełmie.
Matthias Gotthilf Löschin (1790-1868) pedagog, historyk. Prywatny nauczyciel, po egzaminie państwowym w 1815 nauczyciel i kierownik elementarnej szkoły św. Barbary. Od 1824 do przejścia na emeryturę w 1866 dyrektor wyższej szkoły obywatelskiej (średniej) św. Jana. Obok pracy pedagogicznej i dydaktycznej prowadził działalność naukową i literacką. W 1815–16 wydawał założone przez siebie czasopismo„Gedana” publikował liczne prace z historii Gdańska. W pracach wykorzystywał źródła przechowywane w archiwum miejskim w Ratuszu Głównego Miasta i Bibliotece Miejskiej, w której dodatkowo 1829–63 był bibliotekarzem. W 1838 z jego inicjatywy powstało pierwsze w Gd. publiczne przedszkole (w okolicach ob. ul. Łagiewniki). W uznaniu zasług 5 XII 1865 nadano mu honorowe obywatelstwo miasta. Jego żona Augusta zasłużyła się w organizacji opieki nad sierotami i dziećmi z rodzin robotniczych. Pochowany na cmentarzu św. Jana.
